Γιάνατσεκ, Λέος

(Leos Janacek, 1854 – 1928). Τσέχος συνθέτης. Σπούδασε μουσική στο Μπρνο (1865-72) και συνέχισε τις σπουδές του το 1875 στη Σχολή Εκκλησιαστικού Οργάνου της Πράγας. Μετεκπαιδεύτηκε έπειτα στα ωδεία της Λειψίας και της Βιέννης και το 1881 γύρισε στην πατρίδα του και ίδρυσε στο Μπρνο σχολή διδασκαλίας εκκλησιαστικού οργάνου. Την περίοδο 1881-88 διετέλεσε διευθυντής της φιλαρμονικής της Τσεχίας και ταυτόχρονα έγραφε για μουσικά θέματα στην εφημερίδα Χουντέμπνι Λίστι. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της Λέσχης Μουσικοσυνθετών της Μοραβίας. Το όνομά του έχει δοθεί στην Όπερα και στην Ακαδημία Εικαστικών Τεχνών του Μπρνο. Ο Γ. διασκεύασε έργα μουσικής λαογραφίας, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο τσέχικο φωνητικό ύφος. Προσπάθησε επίσης να απαλλάξει την τσέχικη μουσική από την επίδραση του γερμανικού ρομαντισμού, προτιμώντας τον ρεαλισμό της ρωσικής μουσικής παράδοσης και της γαλλικής μουσικής του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αι. Στα περισσότερα έργα του άλλωστε έχει βασιστεί σε ρωσικά θέματα. Τα κυριότερα από αυτά είναι το Tρίo για πιάνο και το Κουαρτέτο για έγχορδα. Η συμφωνική ραψωδία του Τάρας Μπούλμπα είναι εμπνευσμένη από το ομώνυμο πεζογράφημα του Ν. Γκόγκολ (1918). Ρωσικής υπόθεσης είναι και το μελόδραμά του Κάτια Καμπανόβα (1921).